Ontwikkelingstrauma: vaak de diepere oorzaak die ons zenuwstelsel gevangen houdt.
Fotocredit: iStock images
Stel je eens voor: 80% van alle lichamelijke, mentale en emotionele klachten zouden verdwijnen… als we één ding écht serieus zouden nemen: ontwikkelingstrauma.
Dat klinkt misschien groot, maar het is de harde realiteit. En toch hebben we het er bijna nooit over. Burn-out, depressie, angsten, chronische pijn – we noemen het allemaal losse problemen. Maar vaak ligt er een diepere oorzaak onder die ons zenuwstelsel al sinds de jeugd gevangen houdt.
Ontwikkelingstrauma gaat niet altijd over schokkende gebeurtenissen. Het gaat vaak over het ontbreken van veiligheid of verbinding in onze vroege jaren. Voor de duidelijkheid dit gaat er niet om onze ouders de schuld van onze opvoeding te geven, maar om te begrijpen waarom we reageren zoals we reageren en zijn zoals we zijn als volwassenen, zowel privé als professioneel.
Je kunt het zien als een boom: een boom groeit altijd naar het licht. Maar als de wortels beschadigd zijn, groeit die boom scheef.
En later in ons leven uit zich dat in burn-out, pleasen, altijd maar zorgen voor anderen, boosheid, depressie, of gewoon niet meer voelen wie je echt bent.
Het zijn ooit slimme overlevingsstrategieën geweest. Maar later blokkeren ze ons. We leven dan op halve kracht.
Ons zenuwstelsel is eigenlijk ons interne verkeerslicht – het regelt of we veilig verbonden zijn, of we in actie schieten, of dat we juist helemaal blokkeren.
Daarbij spelen drie hoofdwegen een rol:
Het Groene verkeerslicht – de zogeheten dorsale vagus
is één van de twee grote zenuwbanen die als enige het brein verlaten. Deze loopt naar een groot deel van onze organen: maag, darmen, lever, longen. Wanneer deze baan in balans is, zorgt hij voor rust, herstel en spijsvertering. Je voelt je dan veilig, aanwezig, verbonden. Het is de stand van ontspanning, creativiteit en herstel.
Het Oranje verkeerslicht – de sympathicus
is het gaspedaal. Hij zet je klaar om te vechten of te vluchten. Je hart gaat sneller kloppen, je spieren spannen zich en de adrenaline giert door je lijf. Heel handig als er écht gevaar dreigt, maar als je systeem te vaak in oranje blijft hangen, raak je opgejaagd en gespannen.
Denk hier bijvoorbeeld aan iemand die altijd “aan” staat, continu deadlines najaagt of iedereen probeert te pleasen en daarom nooit rust vindt. Uiterlijk functioneert zo iemand, maar van binnen raakt de batterij steeds verder leeg.
Dan hebben we nog het Rode verkeerslicht - de ventrale vagus
De ventrale vagus is pas later ontdekt door onderzoekers, zoals Stephen Porges en is van enorme grote invloed. Deze loopt naar je gezicht, keel en hartgebied en regelt sociaal contact: praten, oogcontact maken, lachen, je verbonden voelen.
Maar… als deze baan blokkeert, schiet je systeem in rood. Dat is de bevries-stand: je trekt je terug, voelt je afgesneden, depressief of leeg.
Denk aan iemand die uitgeblust thuis zit na een burn-out: weinig energie, geen initiatief, moeilijk bereikbaar voor anderen. Niet omdat diegene niet wíl, maar omdat het systeem simpelweg “op rood” staat.
Veel mensen vandaag de dag zitten dus niet in groen, maar bungelen continu in oranje of rood. En schieten vaak ze heen en weer: opgejaagd en overbelast, dan weer afgesloten en uitgeput.
Het belangrijke om te begrijpen is: dit zijn geen zwaktes of karakterfouten. Het zijn automatische reacties van een zenuwstelsel dat ooit manieren heeft moeten vinden om te overleven. Vaak ontstaan deze patronen al in de kindertijd, wanneer veiligheid of verbinding ontbrak. Beschermingsmechanismen die toen nuttig waren, maar die ons nu gevangenhouden.”
Wat doen we vandaag de dag in de zorg? We bestrijden symptomen. We geven stressmanagement, gedragstrainingen, mindfulness-apps of medicatie. Allemaal waardevol op korte termijn.
Maar het is alsof je een rookmelder steeds opnieuw vervangt, terwijl je de brand in de kelder laat woeden.
We blijven optimaliseren: slimmer werken, beter communiceren, stress managen. Maar zolang het zenuwstelsel gevangen blijft in overleving, komt er geen echte verandering.”
Trauma leeft niet in ons hoofd, maar in ons lichaam. Peter Levine noemt het ‘bevroren levensenergie’. Dieren schudden na gevaar hun spanning los. Wij mensen onderdrukken dat.
Herstel kan alleen als we drie stappen zetten:
Bewust worden dat klachten wortelen in trauma – niet in falen of zwakte.
Een veilige omgeving creëren waar je zenuwstelsel eindelijk kan ontspannen.
En dan helen: door lichaamsgericht werk, adem, co-regulatie, natuur, beweging.
Trauma is als een bevroren rivier. De stroom is er nog, maar onder een dikke laag ijs. Heling is dat ijs langzaam laten smelten, zodat de levensenergie weer kan stromen.”
Precies dáár komt REAKIRA in beeld.
Wij zijn geen stresscursus of nog een leiderschapstraining. Wij begeleiden mensen in een versnelde en diepgaande transitie: van het leven dat iemand had, naar het leven dat iemand werkelijk wil leiden.
We werken residentieel, met intensieve begeleiding, en met een transdisciplinair team: psychologen, lichaamsgerichte therapeuten, biomedisch onderzoek, natuurervaringen, coaching, leiderschap.
Want pas als lichaam, geest, relaties en biologie samenkomen, ontstaat er écht herstel.
En wat mensen dan ervaren? Niet alleen minder klachten, maar ruimte voor vitaliteit, verbinding en authentiek leiderschap.
Van klacht naar kracht. Van overleven naar leven. Dat is het REAKIRA Proces.”
Gezonde groet,
Dr. Jeroen de Jong
Founder | DGA